مدل سام با هدف بهبود توانایی سازمان در دستیابی به موفقیت پایدار با ارجاع به اصول مدیریت کیفیت و آخرین ویرایش سری استانداردهای ایزو 9000 و سایر استانداردهای وابسته طراحی شده است.
استقرار سیستمهای مدیریت کیفیت در سازمان پایه فعالیتهای تضمین کیفیت است. ایزو 9001 و سایر استانداردهای مرتبط، بهبود کیفیت محصولات/فرآیند و بهبود سطح رضایتمندی مشتری را در پی خواهند داشت. سازمان با استقرار سیستم مدیریت کیفیت و استانداردهای مرتبط، فضایی را ایجاد میکند که به صورت سیستمی، بستر مناسب را برای کارایی و اثربخشی آماده می کند. اما استانداردها، حداقل بوده و به‌عنوان عوامل موفقیت کلیدی سازمان شناخته نمی‌شوند. در استانداردهای ایزو 9000 اندازه گیری عملکرد و شاخص‌های مهم مربوط به مردم و جامعه ارائه نمیگردد. استقرار استاندارد ایزو 9001 در واقع یک تصویر از انطباق سازمان با الزامات استاندارد مقطعی از زمان است. تداوم و توسعه این بستر، نیازمند بهرهگیری از مدلی است که فعالیتهای ارزیابی و خودارزیابی را به روشی نظاممند جاری کند و پیشرفت را به دقت اندازهگیری نماید.
برای تامین اطلاعات پشتیبان سازمانهایی که تمایل به استفاده و اجرای استاندارد ایزو 9001 را دارند و نیز راهنمایی آن دسته از سازمانهایی که تصمیم به پیشرفت فراتر از الزامات آن را دارند استاندارد ایزو 9004ویرایش 2018 برای تامین اطلاعات پشتیبان سازمان هایی که تصمیم به پیشرفتی فراتر از الزامات ایزو 9001 داشته اند توسط ISO/TC176 تهیه و ارائه شده است. راهنماییها و الزاماتی که در این استاندارد آمده است به الزامات استاندارد ایزو 9001 اضافه نشدهاند یا تغییری در آن ایجاد نمیکنند بلکه این استاندارد طیف گستردهتری از عناوینی که منتهی به بهبود عملکرد سازمان و حرکت به سمت موفقیت پایدار میشود را بیان میکند. استاندارد ایزو 9004 شامل راهنمای روشهای خود ارزیابی نیز هست ولی نتایج در این استاندارد دیده نمیشود و قابلیت اندازه گیری ندارد.
مدل سام با بهرهگیری از راهنمای جامع استاندارد ایزو 9004 و بهرهبرداری از تجارب مدلهای تعالی بینالمللی ( مانند مالکولم بالدریج، دمینگ و EFQM)، با تمرکز بر استقرار کامل فرایند تحلیل و ارزیابی عملکرد سازمان و ایجاد توان اندازهگیری نتایج، نظامی را برای بهبود مستمر در چرخه اجرا و عملیات جاری و چرخه تغییر و بهبود یا تحول در کسب و کار با بهرهگیری از خلاقیت و نوآوری، بنیان نهاده است.
مدل سام از دو بخش «معیارهای توانمندساز» و «معیارهای نتایج» تشکیل شده است. مرجع اصلی معیارهای توانمندساز در مدل سام (SSAM)، برگرفته از راهنماها، الزامات و اصول مدیریت کیفیت ارائه شده در استاندارد ایزو 9004 ویرایش 2018 است. معیارهای نتایج برگرفته از بخش نتایج مدل جایزه ملی کیفیت ایران (INQA) است که با بهره گیری از نتایج مدل بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت (EFQM) ویرایشهای 2013 و 2020، متناسب با مدل و نیازهای سازمانها تکمیل شده است.
مقیاس امتیازدهی در این مدل بر اساس سنجش عناصر نتایج و توانمندسازها، (شامل رویکرد، استقرار و ارزیابی) مطابق منطق رادار، طراحی شده است و در تعیین این موارد از تجارب طراحان و ارزیابان ارشد مدل INQA بهرهبرداری شده است.