مدل سام توسط گروهی از متخصصین انجمن مدیریت کیفیت ایران با هدف بهبود توانایی سازمان در دستیابی به موفقیت پایدار در محیطی پیچیده، الزامآور و دائما در حال تغییر طراحی شده است. بر اساس این مدل؛ سازمان برای دستیابی به موفقیت پایدار باید تمام اصول مدیریت کیفیت را اعمال نماید و بر دو اصل تمرکز بر مشتری و مدیریت روابط برای پاسخگویی به نیازها و انتظارات متفاوت ذینفعان توجه ویژهای نماید.
درحالی که استاندارد ایزو 9001 ویرایش 2015 بر ایجاد اطمینان در محصول و خدمات سازمان متناسب با نظر مشتری تمرکز دارد؛ مدل سام فراتر از کیفیت محصولات، خدمات، نیازها و انتظارات مشتریان حرکت کرده و بر ایجاد اطمینان در توانایی سازمان برای دستیابی به موفقیت پایدار در پیشبینی و برآوردن نیازها و انتظارات مشتریان و دیگر ذینفعان مرتبط بر اساس استاندارد ایزو 9004 ویرایش 2018 متمرکز است.
مدل سام”کیفیت یک سازمان” را هدف قرار داده و به بهبود سیستماتیک عملکرد کلی سازمان اشاره دارد. کیفیت یک سازمان درجهای است که ویژگیهای ذاتی سازمان به منظور دستیابی به موفقیت پایدار، نیازها و انتظارات مشتریان و سایر ذینفعان مرتبط را برآورده مینماید.
این سازمان است که تعیین میکند چه چیزی برای دستیابی به موفقیت پایدار مناسب است. این موضوع شامل طرحریزی، پیادهسازی، تحلیل، ارزیابی و بهبود یک سیستم مدیریت اثربخش و کارآمد میباشد. عوامل موثر بر موفقیت سازمان بهطور مداوم ظهور، تکامل، افزایش و برحسب لزوم کاهش مییابد و سازگاری با این تغییرات برای موفقیت پایدار مهم است. نمونههایی از این عوامل شامل؛ مسئولیت اجتماعی، عوامل محیطی و فرهنگی در کنار عوامل دیگری از جمله کارایی، کیفیت و چابکی، جاری در بستر سازمان است.
مدل سام با توجه به هویت سازمان و تعریف آن و همسویی جنبههای هویت سازمانی با بستر سازمان برای دستیابی به موفقیت پایدار نیز تاکید ویژهای دارد. مدل سام تأکید میکند که هویت سازمان و مزیتهای رقابتی متمایز کننده آن، مبنای موفقیت پایدار سازمان است. در این شرایط، موفقیت پایدار به این معنی است که کسب وکار سازمان برای مدت طولانی یا بدون وقفه در مدت زمان موردنظر ادامه مییابد. این مدل راهنمایی میکند که چگونه میتوان این امر را در عمل با استفاده از مدیریت کیفیت مؤثر و کارآمد محقق کرد. با اینحال، مدیریت کیفیت را نمیتوان از مدیریت کسب وکار جدا کرد، در واقع مدیریت کیفیت به معنای کیفیت مدیریت سازمان است.
لازمه دستیابی هر سازمانی به موفقیت پایدار، انجام مستمر فرایندهای خودارزیابی و ارزیابی بر اساس مدل سام است. خودارزیابی فرایندی است که به عنوان رویکردی برای بهبود عملکرد یک سازمان، میتواند دیدی کلی از عملکرد یک سازمان را ارائه دهد. سازمان با بهکارگیری رویکرد خودارزیابی قادر خواهد بود فرصتهای نوآوری و بهبود را با هدف موفقیت پایدار شناسایی و مورد استفاده قرار دهد. اگر سازمان تصویر روشنی از وضعیت موجود خود داشته باشد و همواره نقاط قوت خود را شناسایی کند، میتواند با استمرارِ اجرای نظام مند بهبودهای شناسایی شده، درمسیر موفقیت پایدار گام بردارد.
